پی‌پل (PayPal) پرداخت‌های شما را انجام می‌دهد. گوگل می‌خواهد شما کیف پول الکترونیکی گوگلGoogle wallet)) داشته باشید. فیس‌بوک دقیقاً می‌داند که شما چه چیزی را دوست دارید. اپل و آمازون از زمان دقیقی که شما پول خود را خرج می‌کنید و این که بابت چه چیزی آن پول را پرداخت می‌کنید آگاه است.
اما شرکتهای با فناوری جدید و قدرتمند تا چه حد می‌تواند نقش‌های سنتی بانکها را تهدید کند؟
فکر می‌کنید در حال حاضر بزرگ‌ترین تهدید علیه بانک شما چه سازمانی باشد؟ وقتی این سئوال از یکی از مدیران اجرایی بزرگ‌ترین بانک جهانی پرسیده شده است. بدون هیچ‌گونه مکثی، در پاسخ گفت : «گوگل ! تصورکنید اگر گوگل با تمام داده‌های که در اختیارخود دارد تصمیم به تاسیس یک بانک بگیرد آن وقت است که ما در مشکل بزرگی گرفتار می‌شویم». در حال حاضر، این آقای بانکدار و بانک متبوعش در امنیت هستند.
براساس قانون ایالات متحده، نه گوگل و آمازون و نه فیس‌بوک (که بزرگ‌ترین تهدیدی است که از سوی مدیران اجرایی بانکها نام برده شده است) نه می‌توانند اقدام به برداشت سپرده‌ها کنند و نه می‌توانند برنامه‌ای برای انجام این کار ترتیب دهند. اما مدیر اجرایی این بانک همه اینها را می‌داند. آنچه که این مدیرعامل به دانستن آن نیاز دارد این است که بداند در حال حاضر در جهان چه چیزی‌هایی در صنعت بانکداری در حال تغییر است. بانکداری دیگر حوزه ثابتی نیست که تنها شامل شرکتهای کارت اعتباری، بانکها و شرکتهای انتقال پول باشد که بتوان رفتار آن را پیش‌بینی کرد. از زمان بحران وام وام و اعتبارات ، و با انفجار شبکه‌های اجتماعی ، فناوری آنلاین و رایانش ابری، جایگزین‌های بسیاری برای روش‌های سنتی مالی به وجود آمده است. جالب توجه است که ظهور این ابزارهای نقش‌آفرین مدرن سریع بوده، و در حال حاضر سرعت رشد فناوری‌های جدید شتاب بی‌سابقه‌ای به خود گرفته است.
به عنوان مثال، در حال حاضر نرخ رشد سالانه در پرداخت‌های با تلفن همراه، در حدود 95 درصد است. مدیر اجرایی این بانک نیز می‌داند که بانکها در حال از دست دادن مزیت‌های سنتی خود هستند. در بانکداری خرد شعار «مشتری خود را بشناس ،» همیشه الگو ی کار بوده است. بانکها همواره نگرش واحدی در مورد الگوها و چگونگی مخارج مشتریان خود داشتند. اما اینک با ظهور و گسترش معاملات آنلاین و فناوری‌های جدید این نگرش که نوعی مزیت سنتی برای بانکها به شمار می رفت در حال از دست رفتن است.
سامانتا گیوتی مدیر گروه آنتمیس که یک شرکت مشاوره و سرمایه‌گذاری است و در زمینه نوآوری در حوزه خدمات مالی فعالیت میکند، می‌گوید: «اکنون بانکها نظاره‌گر این هستند که صنعت‌شان از جهات مختلف مورد هجوم قرار گرفته است.» «اپراتورهای شبکه موبایل، سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، شیوه‌های جدید پرداخت، شرکتهای جدید با سرمایه‌گذاری‌های مشترک و بنگاه های نوپا(Start ups) همه و همه فاکتورهایی هستند که صنعت بانکداری را به چالش کشیده‌اند. حتی در کشورهایی مثل ایالات متحده که مقررات بانکی خیلی سختگیرانه است و در صدور مجوزها محدودیت‌هایی ایجاد می‌شود، باز با این وجود راه‌های جایگزینی برای ورود به سیستم امنیتی بانکها وجود دارد. اکنون دیگربانکداری به شیوه سنتی خریدار چندانی ندارد.» در واقع به نظر می‌رسد که در هر سطحی از خدمات مالی بانکها نوعی اختلال وجود داشته باشد. گوگل و فیس‌بوک ممکن است برای کمک به بانکها در حال برنامه‌ریزی نباشند، اما آنها در بهبود شیوه‌های پرداخت فعال هستند - درحال حاضر شرکت‌هایی مانند پی پل و اسکریل نشان داده‌اند که برای توسعه شیوه‌های پرداخت هنوز پخته نشده‌اند. گوگل دارای کیف پول گوگلی است. فیس‌بوک این امکان بالقوه را در اختیار دارد که سامانه پرداختی که توسعه دهندگان و مشتریان آنها از آن استفاده میکنند را توسعه دهد. در سراسر جهان برای وام‌دهی، روش‌ها و تامین‌کنندگان جایگزین زیادی ابداع شده است که مبتنی بر مدل تامین مالی جمعیتی است که منابع مالی را برای تامین مبالغ وام از افراد و یا سرمایه‌گذاران آنلاین منبع‌یابی میکند.
اکنون افراد خسته از گرفتن وام از بانک‌های شخصی و کوچک، و دلسرد از کارت‌های اعتباری با نرخ‌های بهره بالا یکدیگر را به انجام معاملات و عملیات آنلاین تشویق کرده و تلاش میکنند تا برای یکدیگر وام‌هایی با نرخ مقرون به صرفه‌ای فراهم کنند. این مشتریان در حال گردش در صفحات فیس بوک و گوگل همچنین در جست وجوی نرخ‌های بهره بالاتر می کوشند سود بیشتری نسبت به پول نقدی که در بانک سپرده‌گذاری می‌شود فراهم کنند. انتظار میرود تا پایان سال کنونی بیش از یک میلیارد دلار با این روش وام پرداخت شود.
در اروپا که قوانین بانکی نسبت به ایالات متحده سختگیری های کمتری دارد، موسسات غیر بانکی، مثل فروشکاههای زنجیره ای(Retail outlets) در حال راه‌اندازی و گسترش خدمات بانکی خود هستند. نشانه‌ای تجاری مانند مارکس و اسپنسر و تسکو در حال حرکت به سمت پرداخت وام مسکن و حتی حساب‌های سپرده هستند. در حوزه تامین مالی تجاری Trade Finance)) که حوزه ای است که به طور سنتی تحت سیطره بانکها قرار دارد، صدای الکترونیکی و رایانش ابری در حال تبدیل کردن کاغذ به داده‌ها است؛ برای مثال چارچوب های فناوری جدید از جمله انتقال تجاری (Trade Shift) در حال تبدیل شدن به یک مدل تجاری محبوب برای تامین مالی اکثر کسب و کارهاست. تجارت مالی از حوزه‌های مهم در صنعت بانکداری است. رشد اینترنت از لحاظ تجاری نحوه خرید و انتقال پول بین مردم را تغییر داده است. علاوه بر این رشد اینترنت توانایی هر کسی را برای انجام معاملات فراتر از مرزهای ملی خود گسترش داده است. اینها حوزه‌هایی هستند که بانکها و شرکتهای کارت اعتباری بایستی به دنبال استفاده از آن بروند، اما ابزارهای جایگزین معاملاتی قادر خواهند بود تا در بازارهای جهانی پرداخت، حرفی برای گفتن داشته باشند، به طوری که بانکها حتی با افزایش سرعت ظهور فناوری‌های مختلف آنها دیگر قادر نخواهند بود تا این فناوری‌ها را دنبال کنند. شرکتهای مانند پی‌پل و اسکریل، صنعت جدید سیستم‌های پرداخت آنلاین را ایجاد کرده‌اند، و شرکتهای دیگر نیز برای رسیدن به تکنولوژی‌هایی مانند کیف پول گوگل در تلاش هستند.
انواع اشکال پرداخت‌های غیرنقدی مانند کوپن الکترونیکی و یا کارت‌های اعتباری، به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شرکت‌ها مالک حدود 135 میلیارد دلار از بازار پرداخت آنلاین هستند. با این حال با نگاهی به آمار گسترده‌تر، می‌توان فهمید که در حال حاضر بانکها از لحاظ مالی کمتر در معرض خطر این تازه‌واردان (تکنولوژی‌های جدید) هستند. گیوتی گروپ بابونه می‌گوید: اکنون در سطح جهانی، ارزش معاملات غیرنقدی در یک سال به 300 تریلیون دلار می‌رسد. فقط 35 تریلیون دلار از این مقدار، مربوط به پرداخت مصرف‌کنندگان است و بقیه پرداخت نیز مربوط به شرکتهای بزرگ عمده‌فروشی است که با شرکت‌ها و یا بانک وارد معامله می‌شوند. از 35 تریلیون دلار پرداخت مصرف‌کنندگان، در حدود 7/33 تریلیون دلار توسط مصرف‌کنندگان فیزیکی صورت می‌گیرد که با کارت پرداخت می‌شود. 3/1 تریلیون دلار باقی‌مانده نیز با پرداخت آنلاین صورت می‌گیرد.
در مورد پرداخت‌های الکترونیکی، 2/1 تریلیون دلار از طریق برخی از بانکها اجرا می‌شود. مبلغ 135 میلیارد دلار در معاملات غیربانکی وجود دارد. «آیا معاملات غیربانکی، غذای بانکها و یا شرکتهای کارت اعتباری را می‌خورند؟». گیوتی در پاسخ می‌گوید: «وقتی که شما این ارقام را در این زمینه قرار می‌دهید، شما می‌بینید که به این صورت نیست؛ ظهور جایگزین‌هایی به جای خدمات بانکی سنتی و روش‌های پرداخت قدیمی در حال تغییر صنعت بانکداری است، و این تغییرات حتی دارند تسریع پیدا میکنند. با افزایش سهم غیربانکی، بانکها به آرامی در حال بیدار شدن از خواب هستند تا به گونه‌ای از این تغییرات متاثر شوند.» تجارت الکترونیک به سرعت در حال رشد است.
با بررسی گروه بابونه، می‌توان فهمید که این گروه 10 سال پیش در حدود یک درصد از معاملات خرده‌فروشی در اروپا را به خود اختصاص داده بود، که در حال حاضر به حدود 10 درصد رسیده است. سیستم‌های پرداخت آنلاین ایده‌ای است که می‌تواند تهدیدی علیه بانکها به حساب آید. در‌عوض، با این وجود بانکها بایستی از طریق سرمایه‌گذاری روی سیستم‌های پرداخت آنلاین با محیط جدید انطباق پیدا کنند، که این می‌تواند به افزایش کارایی بانکها منجر شود.
دن اسچات، رئیس خلاقیت و نوآوری‌های مالی در پی‌پال می‌گوید: بانکها در به‌روز‌رسانی مدل‌های خود در سه بازار کند شده‌اند؛ این بازارها شامل بازارهای نقدی، چک و انتقال بین مرزی است؛ اکنون این ایده مطرح شده است که سیستم‌های آنلاین می‌تواند به نفع بانکها تمام شوند. اکنون شکل نقدی به عنوان یک روش پرداخت در حال کاهش است، و تکنولوژی تلفن همراه نیز که کاربران گوشی‌های هوشمند را قادر می‌سازد تا با دستگاه‌های شخصی خود پرداخت‌هایشان را انجام دهند، می‌تواند به کاهش شکل نقدی تسریع ببخشد. برای مثال تا سال 2020، انتظار میرود 300 تریلیون دلار پرداخت غیرنقدی در سطح جهان تقریباً به 800 تریلیون دلار برسد.
منبع: Euromoney ترجمه: تجارت فردا
